Διεθνής Ημέρα Νοσηλευτών 2013
12/05/2013
Η Διεθνής Ημέρα Αδελφών Νοσοκόμων γιορτάζεται κάθε χρόνο από το 1965 στις 12 Μαΐου, με πρωτοβουλία του Διεθνούς Συμβουλίου Αδελφών Νοσοκόμων.
Η γιορτή αυτή θέλει να θυμίσει σε όλους μας την ανεκτίμητη συνεισφορά των νοσοκόμων σε κάθε κοινωνία. Η νοσηλευτική, γενικώς, θεωρείται ένα από τα πιο υποεκτιμημένα και κακοπληρωμένα επαγγέλματα.
Η 12η Μαΐου καθιερώθηκε ως Διεθνής Ημέρα Αδελφών Νοσοκόμων για να τιμήσει τη γέννηση το 1820 της Φλόρενς Ναϊτινγκέιλ, της αγγλοϊταλίδας φιλανθρώπου που θεωρείται η ιδρύτρια της σύγχρονης νοσηλευτικής.
Το φετινό της θέμα είναι : Κλείνοντας το χάσμα: Αναπτυξιακοί Στόχοι Χιλιετίας.
Μετάφραση από το πρωτότυπο κείμενο του ICN για την Διεθνή Ημέρα Νοσηλευτών 2013
(http://www.icn.ch/images/stories/documents/publications/ind/IND%202013%20FINAL.pdf)
Κατανοώντας τους Αναπτυξιακούς Στόχους Χιλιετίας (ΑΣΧ)
Το 2000, τα Ηνωμένα Έθνη υιοθέτησαν την Διακήρυξη της Χιλιετίας (ΟΗΕ 2000) – μια επιβεβαίωση της δέσμευσης των ιδρυτικών αρχών του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, και μια νέα δέσμευση για έναν ειρηνικό, ίσο και περιβαλλοντικά βιώσιμο κόσμο. Το Μέρος ΙΙΙ της Διακήρυξης είχε τίτλο "Ανάπτυξη και εξάλειψη της φτώχειας" - και από αυτό, σχεδιάστηκαν οι Αναπτυξιακοί Στόχοι Χιλιετίας, και παρουσιάστηκαν στο Γενικό Συμβούλιο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών το Σεπτέμβριο 2001 (UN 2001).
Οι οκτώ ΑΣΧ έφτασαν να αντιπροσωπεύουν ένα άνευ προηγουμένου επίπεδο συναίνεσης -θεωρήθηκαν ακόμη και ως "ηθική επιταγή" (Hulme and Fukuda-Parr 2009, σελ. 3) – και ήταν σημείο καμπής στην προσέγγιση της διεθνούς κοινότητας για τη μείωση της φτώχειας.
Σε αντίθεση με παλιότερες διεθνείς αναπτυξιακές προσπάθειες, οι ΑΣΧ υιοθετούν μια ολιστική προσέγγιση ως προς τη μείωση της φτώχειας - οι Στόχοι δεν καλύπτουν μόνο την ίδια τη μείωση φτώχειας εισοδήματος, αλλά και την εκπαίδευση, την ισότητα των φύλων, την υγεία και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, και την ανάγκη για μια "παγκόσμια συνεργασία για ανάπτυξη" που θα διευκολύνει την επίτευξη των σκοπών αυτών. Αν δεν αντιμετωπιστούν ταυτόχρονα όλες αυτές οι παράμετροι, δεν μπορούν να επιτευχθούν βιώσιμες μειώσεις στη φτώχεια. Οι ΑΣΧ είναι ενδεικτικοί μιας μετάβασης προς μια πιο ανθρωποκεντρική (αντί της αμιγώς οικονομοκεντρικής) προσέγγισης στην ανάπτυξη, βοηθούμενοι από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, κατά τη διάρκεια του οποίου είχε μεγάλο κομμάτι της διεθνούς βοήθειας είχε γεωπολιτικά κίνητρα.
Οι ΑΣΧ αποτελούνται από οκτώ στόχους, που υποστηρίζονται από 18 επιμέρους στόχους, και επιπλέον ένα σύνολο δεικτών για την μέτρηση των επιμέρους στόχων. Οι επιμέρους στόχοι είναι ποσοτικοί, παγκόσμιοι και χρονικά δεσμευτικοί - σκοπός ήταν να επιτευχθούν όλοι οι ΑΣΧ μέχρι το 2015 λαμβάνοντας τα επίπεδα του 1990 ως συγκριτική βάση προόδου.
Τρεις από τους στόχους - τα νούμερα 4, 5 και 6 - σχετίζονται ειδικότερα με την υγεία:
Στόχος 1: Εξάλειψη υπερβολικής φτώχειας και πείνας
Στόχος 2: Επίτευξη οικουμενικής βασικής εκπαίδευσης
Στόχος 3: Προώθηση ισότητας φύλων και ενδυνάμωση γυναικών
Στόχος 4: Μείωση παιδικής θνησιμότητας
Στόχος 5: Βελτίωση μητρικής υγείας
Στόχος 6: Καταπολέμηση HIV/ AIDS, ελονοσίας και άλλων ασθενειών
Στόχος 7: Διασφάλιση περιβαλλοντικής βιωσιμότητας
Στόχος 8: Δημιουργία παγκόσμιας συνεργασίας για την ανάπτυξη
Σύνδεση των Στόχων
Μια σημαντική προϋπόθεση των ΑΣΧ είναι ότι η μείωση της φτώχειας εξαρτάται από την αντιμετώπιση μιας ευρείας γκάμας κοινωνικών θεμάτων, όπως είναι η εκπαίδευση, η ενδυνάμωση των γυναικών και η περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Αυτές οι συνέργειες μεταξύ των Στόχων είναι ιδιαιτέρως σημαντική όταν αφορούν την υγεία. Η απλή εστίαση στους Στόχους 4,5 και 6 δεν αρκεί: όλοι οι άλλοι παίζουν βασικό ρόλο στην βελτίωση της υγείας των πληθυσμών. Για παράδειγμα, η μητρική και παιδική υγεία συνδέεται με την εκπαίδευση των κοριτσιών (UN 2012a, σελ. 28): η καλή υγεία δεν μπορεί να επιτευχθεί όταν υπάρχει περιορισμένη πρόσβαση σε καθαρό νερό ή όταν το περιβάλλον είναι επικίνδυνα μολυσμένο: και τα παιδιά που γεννιούνται μέσα στη φτώχεια έχουν δύο φορές περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν πριν την ηλικία των πέντε σε σχέση με αυτά πιο εύπορων οικογενειών.
ΑΣΧ σχετιζόμενοι με την υγεία
Ενώ και οι οκτώ ΑΣΧ επηρεάζουν την υγεία, οι στόχοι 4,5 και 6 αναφέρονται ειδικά στα θέματα υγείας. Το κεφάλαιο αυτό θα εξετάσει την πρόοδο που έχει σημειωθεί μέχρι σήμερα στην επίτευξη αυτών των στόχων, επιμέρους στόχων και δεικτών, θα υπογραμμίσουμε κάποιες από τις στρατηγικές και θα εντοπίσουμε κάποιες από τις υποκείμενες προκλήσεις στις προσπάθειες για την επίτευξη κάθε στόχου.
ΑΣΧ 4: Μείωση παιδικής θνησιμότητας
Στόχος Μείωση κατά δύο τρίτα, από το 1990 ως το 2015, του ρυθμού θνησιμότητας παιδιών κάτω των πέντε ετών.
Δείκτες:
- Ρυθμός θνησιμότητας κάτω των πέντε ετών
- Ρυθμός θνησιμότητας παιδιών
- Αναλογία παιδιών ενός έτους εμβολιασμένων για ιλαρά.
ΑΣΧ 5: Βελτίωση μητρικής υγείας
Στόχος Μείωση κατά τρία τέταρτα, από το 1990 μέχρι το 2015, των Δεικτών αναλογίας μητρικής θνησιμότητας:
- Αναλογία μητρικής θνησιμότητας
- Αναλογία γεννήσεων που παρακολουθούνται από έμπειρο προσωπικό υγείας
ΑΣΧ 6: Καταπολέμηση HIV/ AIDS, ελονοσίας και άλλων ασθενειών
Στόχος Να έχει παύσει μέχρι το 2015 και να έχει αρχίσει η αναστροφή της εξάπλωσης HIV/AIDS
Δείκτες:
- Διάδοση HIV σε εγκύους ηλικίας 15-24 ετών
- Ρυθμός χρήσης προφυλακτικού στον ρυθμό διάδοσης αντισύλληψης
- Χρήση προφυλακτικού κατά την τελευταία σεξουαλική επαφή υψηλού κινδύνου
- Ποσοστό πληθυσμού ηλικίας 15-24 με ολοκληρωμένη σωστή γνώση για τον ιό HIV/AIDS
- Ρυθμός διάδοσης αντισύλληψης
- Αναλογία παρακολούθησης σχολείου από ορφανά παιδιά προς την παρακολούθηση σχολείου μη ορφανών παιδιών ηλικίας 10-14.
Επιμέρους Στόχος: Επίτευξη, μέχρι 2010, οικουμενικής πρόσβασης στην θεραπεία για τον ιο HIV/AIDS για όλους όσους την χρειάζονται
Επιμέρους Στόχος: Να έχει παύσει μέχρι το 2015 και να αρχίσει η αναστροφή της εμφάνισης ελονοσίας και άλλων μειζόνων ασθενειών
Δείκτες:
- Διάδοση και ρυθμός θανάτων σχετιζόμενων με την ελονοσία
- Αναλογία πληθυσμού σε περιοχές με κίνδυνο ελονοσίας που χρησιμοποιούν αποτελεσματικά μέτρα πρόληψης και θεραπείας της ελονοσίας
- Διάδοση και ρυθμός θανάτων σχετιζόμενων με τη φυματίωση
- Αναλογία περιστατικών φυματίωσης που διαγνώστηκαν και θεραπεύτηκαν βάσει της στρατηγικής DOTS [Στρατηγική θεραπείας άμεσης παρακολούθησης] (την διεθνώς συνιστώμενη στρατηγική ελέγχου για την φυματίωση)
Οι σχετιζόμενοι με την υγεία ΑΣΧ έχουν βοηθήσει να εστιαστεί προσοχή στην ανάγκη ώστε τα συστήματα υγείας να υποστηρίζονται από ισχυρούς χρηματοδοτικούς μηχανισμούς, από ένα καλά εκπαιδευμένο και επαρκώς αμειβόμενο εργατικό δυναμικό, από αξιόπιστες πληροφορίες πάνω στις οποίες να βασίζονται οι αποφάσεις και οι πολιτικές, από καλά συντηρημένες εγκαταστάσεις, και από την υλικοτεχνική υποδομή που θα προσφέρει ποιοτικά φάρμακα και τεχνολογίες. Αυτά είναι προαπαιτούμενα για τις χώρες που θέλουν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες του πληθυσμού τους και να παρέχουν τις κατάλληλες υπηρεσίες όταν και όπου αυτές απαιτούνται. Οι εθνικές ενώσεις νοσηλευτικού προσωπικού μπορεί να είναι σε θέση να συνεισφέρουν και να παρακολουθήσουν την πρόοδο μέσα στα συστήματα υγείας που εξυπηρετούν, να υποστηρίξουν και να ασκήσουν πιέσεις για βελτιώσεις όπου απαιτούνται, και να καταστήσουν υπόλογες τις κυβερνήσεις τους.
Στην προσπάθεια να εξεταστούν οι ΑΣΧ, οι δείκτες και οι επιμέρους στόχοι, δόθηκε έμφαση στη σημασία των ενοποιημένων υπηρεσιών και μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης – για παράδειγμα, η παροχή ποιοτικής και κατάλληλης υπηρεσίας για μια οροθετική έγκυο επηρεάζει και τους τρεις σχετιζόμενους με την υγεία ΑΣΧ και σχετίζεται επίσης με πολλούς από τους άλλους ΑΣΧ. Ομοίως, είναι δυνατό να επιταχυνθεί η μείωση της θνησιμότητας ηλικίας κάτω των πέντε από την επέκταση των παρεμβάσεων που στοχεύουν στους βασικούς παράγοντες, καθώς την διασφάλιση της εκπαίδευσης, της ενδυνάμωσης των γυναικών, της κατάρριψης των οικονομικών και κοινωνικών συνόρων για την πρόσβαση βασικών υπηρεσιών και την παροχή κρίσιμων υπηρεσιών με μεγαλύτερη ευκολία στους φτωχούς.
Η συνεργασία για την επίτευξη των ΑΣΧ προσέφερε επίσης σε άτομα από όλους τους τομείς, περιλαμβανομένου του νοσηλευτικού προσωπικού, ευκαιρίες για την επέκταση των γνώσεων και των δεξιοτήτων ώστε να απασχοληθούν σε πολυτομεακή εργασία με πολλούς συνεργάτες.
Κλείνοντας το κενό
Η συνεισφορά της νοσηλευτικής
Υπήρξαν σημαντικές επιτυχίες κατά την τελευταία δεκαετία στη βελτίωση των γνώσεων και των δεξιοτήτων των νοσηλευτών ώστε να συνεισφέρουν σημαντικά στην επίτευξη των σχετιζόμενων με την υγεία αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας (MDG). Οι νοσηλευτές είναι συχνά οι μόνοι επαγγελματίες της υγείας προσιτοί σε πολλούς ανθρώπους κατά τη διάρκεια της ζωής τους οι οποίοι παρέχουν συνεχή φροντίδα. Η συγκεκριμένη ιδιότητα των νοσηλευτών τους καθιστά πρωτοποριακούς στην προσέγγιση υποεξυπηρετούμενων και μη προνομιούχων πληθυσμών. Αυτό το κεφάλαιο θα αναδείξει μερικές από τις συνεισφορές που οι νοσηλευτές έχουν κάνει σε παγκόσμιο επίπεδο για την επίτευξη των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας (MDG) και θα εξετάσει με ποιο τρόπο το πλαίσιο επιτάχυνσης των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας (UNDP 2011) θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από τους νοσηλευτές ώστε να εστιάσουν στις δραστηριότητές τους, να τους ενισχύσουν και να οδηγήσουν σε περαιτέρω πρόοδο.
Διεθνές Συμβούλιο Νοσηλευτών
Το Διεθνές Συμβούλιο Νοσηλευτών (ICN) έχει συμβάλλει σημαντικά στην επίτευξη των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας, όχι μόνο εκείνων που σχετίζονται με την υγεία, μια διαθήκη για την σημασία της υιοθέτησης μιας ολιστικής και ολοκληρωμένης προσέγγισης για την παγκόσμια υγεία, την ευημερία και την ανάπτυξη. Το Διεθνές Συμβούλιο Νοσηλευτών έχει συμμετάσχει ενεργά στο να επηρεάσει πολιτικές και προγράμματα σε παγκόσμιο επίπεδο και έχει συμμετάσχει σε φόρουμ που λαμβάνουν αποφάσεις, καθώς και σε διεθνείς συναντήσεις και εκδηλώσεις. Το Διεθνές Συμβούλιο Νοσηλευτών ξεκίνησε τα προγράμματα που ακολουθούν και τα οποία περιγράφονται στην ιστοσελίδα του ICN.
Συμπεράσματα
Οι Αναπτυξιακοί Στόχοι Χιλιετίας έχουν δώσει μια παγκόσμια σαφή εστίαση για δράση και ανακατανομή των πόρων. Συμβάλλοντας στο επίτευγμα, οι νοσηλευτές έχουν αναπτύξει πολιτικές δεξιότητες ώστε να μπορούν να διαπραγματευτούν σε όλα τα επίπεδα και με διάφορους εταίρους για να διαμορφώσουν και να παραδώσουν τις κατάλληλες υπηρεσίες ακόμη και για τις πιο περιθωριοποιημένες και τις υποεξυπηρετούμενες κοινότητες. Οι νοσηλευτές έχουν επίσης δείξει μεγάλη ευελιξία, καινοτομία και θάρρος στη διαμόρφωση και ανάπτυξη νέων ρόλων και υπηρεσιών. Παρόλο που κανένα σύστημα ή προσέγγιση δεν είναι τέλεια - και μερικές από τις ελλείψεις των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας έχουν συζητηθεί σε προηγούμενα κεφάλαια – υπάρχουν τεράστια οφέλη που θα προκύψουν από την ύπαρξη ενιαίου στόχου.
Στην πορεία προς το 2015, οι νοσηλευτές καλούνται να ξεπεράσουν τα εμπόδια και τις προκλήσεις για να παραδώσουν τους Αναπτυξιακούς Στόχους Χιλιετίας και να καλύψουν τις ανάγκες υγείας των φτωχότερων, πιο περιθωριοποιημένων και υποεξυπηρετούμενων κοινοτήτων στον κόσμο.
Δεν είναι σαφές πώς θα είναι η θέση μετά το 2015. Θα είναι σημαντική όχι μόνο η συμμετοχή στο νέο πρόγραμμα, αλλά η συνέχιση της εργασίας για την επίτευξη όλων των Αναπτυξιακών Στόχων Χιλιετίας σε κάθε χώρα και η διασφάλιση ότι η πρόοδος που έχει σημειωθεί δεν έχει χαθεί καθώς αλλάζει ο στρατηγικός στόχος και οι πόροι.
Ωστόσο ένα πράγμα είναι σαφές: η υγεία θα αποτελέσει βασικό στοιχείο για την υποστήριξη της μελλοντικής παγκόσμιας ανάπτυξης, είτε είναι, είτε δεν είναι ρητά στο νέο πρόγραμμα. Ο όγκος των νόσων που αλλάζουν και οι επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος στην υγεία, την ανάπτυξη και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα απαιτούν ότι οι νοσηλευτές παντού πρέπει να ανταποκριθούν στην πρόκληση και να συμμετάσχουν στη διαμόρφωση και την υλοποίηση της νέας ατζέντας για την υγεία και την ευημερία της παγκόσμιας κοινότητας.
