Οκτώβριος: Μήνας πρόληψης και ενημέρωσης για τον καρκίνο του μαστού
19/10/2012
Η ασθένεια σήμερα
Ο καρκίνος του μαστού είναι ο συχνότερος τύπος καρκίνου στις γυναίκες. Περίπου 1 στις 9 γυναίκες θα αναπτύξει καρκίνο του μαστού κάποια στιγμή στη διάρκεια της ζωής της. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, περισσότερες από 250.000 νέες διαγνώσεις καρκίνου του μαστού γίνονται κάθε χρόνο και 90.000 γυναίκες πεθαίνουν από τη νόσο. Στην Ελλάδα, τα νέα περιστατικά ανέρχονται σε περίπου 4.500 ετησίως και οι θάνατοι από καρκίνο του μαστού σε περίπου 1.600.
Αν ο καρκίνος διαγνωσθεί αρκετά γρήγορα, πριν επεκταθεί σε άλλα όργανα, το πενταετές ποσοστό επιβίωσης των γυναικών με καρκίνο του μαστού ξεπερνά το 95%. Παρ' όλες όμως τις προόδους στη διάγνωση και τη θεραπεία, ο καρκίνος του μαστού αποτελεί την κύρια αιτία θανάτων σχετιζόμενων με τον καρκίνο στις γυναίκες, και την υπ' αριθμόν τρία αιτία θανάτου συνολικά στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η Ελλάδα είναι δυστυχώς από τις χώρες όπου η διάγνωση του καρκίνου του μαστού γίνεται συνήθως όταν η νόσος είναι σε αρκετά προχωρημένο στάδιο. Το αποτέλεσμα είναι ότι η νόσος ελέγχεται πιο δύσκολα και οι πιθανότητες να εξαπλωθεί ο καρκίνος στους γειτονικούς ιστούς και λεμφαδένες (τοπικά υποτροπιάζων καρκίνος) ή σε άλλα σημεία του σώματος (μεταστατικός καρκίνος) είναι πολύ περισσότερες. Τα όργανα στα οποία γίνεται συχνότερα μετάσταση είναι τα οστά (συνήθως το πρώτο σημείο μετάστασης), το ήπαρ, ο εγκέφαλος και οι πνεύμονες. Στην περίπτωση αυτή, ο ρεαλιστικός στόχος της θεραπείας είναι η ανακούφιση από τα συμπτώματα, η καθυστέρηση της εξέλιξης της νόσου και η παράταση της ζωής. Περίπου 50% των ασθενών στις οποίες δεν γίνεται έγκαιρη διάγνωση αναπτύσσουν μεταστατικό καρκίνο του μαστού και ο μέσος χρόνος επιβίωσής τους είναι 18 έως 30 μήνες.
Παράγοντες κινδύνου καρκίνου του μαστού
Οι αιτίες που προκαλούν καρκίνο του μαστού είναι άγνωστες. Υπάρχουν, ωστόσο, κάποιοι παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου σε μια γυναίκα:
- Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού
- Μέση ηλικία
- Ιστορικό καλοηθών νοσημάτων του μαστού
- Μακροχρόνια έκθεση σε ορμόνες, για παράδειγμα λόγω καθυστερημένης εμμηνόπαυσης ή θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες
- Πρώτη εγκυμοσύνη σε μεγάλη ηλικία
Παράγοντες που αφορούν στον τρόπο ζωής, συμπεριλαμβανομένης της έκθεσης σε ιονίζουσα ακτινοβολία, της αυξημένης κατανάλωσης αλκοόλ και της κατανάλωσης μιας πλούσιας σε λιπαρά διατροφής.
Διάγνωση και θεραπεία
Τα συμπτώματα του καρκίνου του μαστού περιλαμβάνουν:
- Μία σκληρή μάζα που αναπτύσσεται στο μαστό ή στη μασχάλη, η οποία συνήθως είναι ανώδυνη και εμφανίζεται μόνο στη μία πλευρά
- Μεταβολή στο μέγεθος ή το σχήμα του μαστού
- Αλλαγές στο δέρμα, όπως εμφάνιση κοιλοτήτων, πτυχών ή ερυθρότητας
- Αλλαγές στη θηλή, όπως ασυνήθιστες εκκρίσεις ή εμφάνιση εξανθήματος γύρω από την περιοχή της θηλής
Η πρόληψη παραμένει πάντα η καλύτερη θεραπεία και, καθώς η ασθένεια είναι σήμερα ιάσιμη εάν ανιχνευθεί έγκαιρα, είναι πολύ σημαντικό οι γυναίκες,
- να ελέγχουν τακτικά τον μαστό τους με ψηλάφηση, τουλάχιστον μία φορά τον μήνα, μετά την 7η μέρα μετά την έναρξη της περιόδου.
- να επισκέπτονται άμεσα τον γιατρό τους εάν παρατηρήσουν οποιαδήποτε ασυνήθιστη αλλαγή στον μαστό. Αυτός όμως δεν είναι λόγος πανικού, καθώς τα περισσότερα οζίδια του μαστού είναι καλοήθη (μη-καρκινικά) και μπορούν να αφαιρεθούν χωρίς επιπτώσεις
- να κάνουν μαστογραφία τακτικά. Η μαστογραφία συνιστάται μετά την ηλικία των 50 ετών ή και νωρίτερα αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού ή υφίστανται άλλοι παράγοντες κινδύνου
Σε περίπτωση διάγνωσης, στόχος της θεραπείας είναι να εμποδίσει να εξαπλωθούν τα καρκινικά κύτταρα, δηλαδή τα κύτταρα που έχουν μεταλλαχθεί και πολλαπλασιάζονται με ταχύτατους ρυθμούς, και να τα σκοτώσει. Οι κλασικές θεραπείες για την αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού, πέραν της χειρουργικής επέμβασης (μαστεκτομής), είναι η ακτινοθεραπεία και η χημειοθεραπεία (φαρμακευτικές ουσίες που χορηγούνται από το στόμα ή ενδοφλεβίως, συνήθως σε διάφορους συνδυασμούς). Άλλες μορφές θεραπείας περιλαμβάνουν τις βιολογικές θεραπείες, την ορμονοθεραπεία.
Οι πρόσφατες εξελίξεις στην ιατρική έρευνα συνεχίζουν να εξοπλίζουν τους ογκολόγους με περισσότερο «στοχευμένες» θεραπείες, οι οποίες είναι εξαιρετικά επιλεκτικές και εντοπίζουν και καταστρέφουν τα καρκινικά κύτταρα, ελαχιστοποιώντας τη βλάβη στον υγιή ιστό.
