Ομιλία του Υπουργού Υγείας,, Μάκη Βορίδη, στο Συνέδριο του EHFCN.
06/11/2014
Γραφείο Τύπου Υπουργού
Αθήνα, 6 Νοεμβρίου 2014
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Ομιλία πραγματοποίησε σήμερα ο Υπουργός Υγείας, Μάκης Βορίδης, στο Συνέδριο του European Health Care Fraud and Corruption Network, που έγινε σήμερα σε κεντρικό ξενοδοχείο.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ομιλίας του κ. Βορίδη:
“Να σας καλωσορίσω όλους εδώ στην Ελλάδα και να συγχαρώ, καταρχήν, για αυτή την πρωτοβουλία, για αυτή τη συνάντηση του European Health Care Fraud and Corruption Network, που έρχεται σε μία αρκετά κατάλληλη στιγμή, γιατί είναι η στιγμή που στην Ελλάδα συζητάμε και θα παρουσιάσουμε την ολοκλήρωση μίας σημαντικής προσπάθειας η οποία έχει αναληφθεί από το Υπουργείο Υγείας.
Μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα θα παρουσιάσουμε την δουλειά την οποία έχει κάνει η επιτροπή μας και θα παρουσιάσουμε την κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου για την καταπολέμηση της διαφθοράς στον τομέα της υγείας στο πλαίσιο της εθνικής στρατηγικής καταπολέμησης της διαφθοράς.
Βασική μας θέση είναι ότι στην πραγματικότητα η αντιμετώπιση της διαφθοράς στο χώρο της υγείας γίνεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο αν κανείς αντιμετωπίσει τα δομικά προβλήματα τα οποία οδηγούν ενδεχομένως σε παραβατικές συμπεριφορές.
Να πω, όμως, παραδείγματος χάριν τι εννοώ. Μία από τις περιπτώσεις της διαφθοράς στο δημόσιο σύστημα υγείας, είναι το λεγόμενο φακελάκι των γιατρών που κυρίως δίνεται στα χειρουργεία. Δηλαδή στην πραγματικότητα, με εκβιαστικό συνήθως τρόπο, απαιτείται από γιατρούς που υπηρετούν στο σύστημα υγείας, από επίορκους γιατρούς, να καταβληθούν αμοιβές προκειμένου να γίνει η ιατρική πράξη, συνήθως χειρουργείο το οποίο απαιτείται για την ίαση του ασθενούς.
Ποια είναι, όμως, η βάση; Γιατί ζητείται στην πραγματικότητα αυτό το φακελάκι; Αυτό κυρίως ζητείται γιατί υπάρχει καθυστέρηση και υπάρχουν αναμονές στα ιατρεία.
Επομένως, όπως είναι σήμερα διαμορφωμένο το σύστημα υγείας, βρίσκεται στην διακριτική ευχέρεια του γιατρού ο προσδιορισμός του χρόνου που θα χειρουργηθεί ο ασθενής.
Όταν λέω ότι κατά τη γνώμη μου ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπίσει κάποιος τη διαφθορά είναι να την αντιμετωπίσει θεσμικά, λέω τι; Ότι τώρα, αυτή τη στιγμή, είναι η ώρα που συζητάμε την δημιουργία ενός διαφανούς συστήματος διαχείρισης των χειρουργείων, όπου ουσιαστικά θα γίνεται μία δέσμευση του χειρουργείου ήδη από το κέντρο υγείας που παραπέμπει ή από το τμήμα εκτάκτων περιστατικών που παραπέμπει. Αυτό θα είναι αναρτημένο στο διαδίκτυο, όλοι θα γνωρίζουν σε όλα τα σημεία σε ποιο χειρουργείο χειρουργεί ο τάδε γιατρός, καθώς και τη χρονική σειρά προτεραιότητας.
Αυτό, όπως καταλαβαίνετε, εξαλείφει αντικειμενικά, εφ' όσον είναι διαφανές, τη δυνατότητα διαφθοράς. Είναι ένα σύστημα το οποίο δουλεύουμε τώρα. Δεν είναι ένα σύστημα κατασταλτικό αλλά είναι ένα σύστημα που βελτιώνει την ποιότητα της λειτουργίας του συστήματος υγείας και εξαφανίζει τη δυνατότητα δομικά αυτού του συστήματος.
Ένα δεύτερο παράδειγμα διαφθοράς, πάλι στην ίδια κατεύθυνση; Όταν υπάρχουν καθυστερήσεις πληρωμών των παρόχων υγείας, τότε ενδεχομένως δημιουργείται ένα πεδίο συναλλαγής προκειμένου να επιταχυνθεί η πληρωμή τους από το σύστημα υγείας, προκειμένου να παραβιαστεί η προτεραιότητα, να πληρωθούν κάποιοι γρηγορότερα από κάποιους άλλους.
Η απάντηση, λοιπόν, σε αυτό είναι στην πραγματικότητα να εξασφαλίσεις τους τακτικούς χρόνους πληρωμών, να μπορέσεις, δηλαδή, να μην έχεις καθυστερήσει και από τη στιγμή που δεν υπάρχουν καθυστερήσεις τότε πια εξαντλείται αυτό το πεδίο διαφθοράς.
Μπορούμε, όμως, μόνο με τέτοιου τύπου δομικές παρεμβάσεις να αντιμετωπίσουμε το θέμα της διαφθοράς στο χώρο της υγείας; Η απάντηση είναι καταλαβαίνουμε όλοι πως «όχι». Καταλαβαίνουμε πως υπάρχουν εγγενείς, στην ανθρώπινη φύση, παραβατικές συμπεριφορές και υπό αυτή την έννοια πάντοτε χρειαζόμαστε ένα θεσμικό πλαίσιο το οποίο να είναι επαρκές και αποτελεσματικό για την αντιμετώπιση της διαφθοράς.
Η δουλειά μου είναι ότι είμαι δικηγόρος, και μάλιστα κάνω ποινική δικηγορία, επομένως έχω αντιμετωπίσει τα ζητήματα αυτά πολλές φορές στον επαγγελματικό μου χώρο. Και εκείνο το οποίο χρειαζόμαστε στην Ελλάδα σήμερα είναι το εξής:
Πιστεύω ότι έχουμε ένα επαρκές ποινικό οπλοστάσιο για να αντιμετωπίσουμε τη διαφθορά, οι ποινικές μας διατάξεις για την διαφθορά, κατά τη γνώμη μου, είναι επαρκείς και στη θέση τους και επίσης υπάρχουν αυστηρότερες διατάξεις για να αντιμετωπιστεί ειδικά η διαφθορά εναντίον του δημοσίου.
Θα σας πω μόνο ότι όταν ξεπεράσει παραδείγματος χάριν τις 150.000 ευρώ το ποσό της ζημίας του Δημοσίου από την πράξη της διαφθοράς -είτε είναι δωροδοκία είτε απάτη είτε οποιαδήποτε άλλη καταχρηστική και αξιόποινη συμπεριφορά- οι ποινές με ένα θεσμικό πλαίσιο, αν ασκηθούν δηλαδή στα πλαίσια του νόμου 1600/50 περί καταχραστών του δημοσίου, μπορεί να φτάσουμε και μέχρι τα ισόβια, μέχρι την ισόβια κάθειρξη.
Άρα το ποινικό πλαίσιο είναι βαρύ. Εκεί που νομίζω ότι θα πρέπει να εστιάσουμε εμείς την προσπάθειά μας είναι στην πειθαρχική διαδικασία. Η πειθαρχική διαδικασία έχει και ελαττώματα, καθώς για ορισμένα από τα αδικήματα, τα φυσικά αδικήματα, τα διοικητικού τύπου αδικήματα, είναι αρκετά επιεικείς οι ποινές. Σε άλλες περιπτώσεις δεν είναι επαρκώς προσδιορισμένες και επομένως δημιουργούμε περιθώρια νομικών προσφυγών που ευδοκιμούν εξαιτίας του αόριστου χαρακτήρα ορισμένες φορές της δίωξης.
Και βεβαίως η βασική παθογένεια είναι ότι δεν λειτουργούν με τον τρόπο που θα έπρεπε να λειτουργούν τα πειθαρχικά συμβούλια. Τα πιστεύω πάρα πολύ, όμως υπάρχουν προβλήματα στη συγκρότησή τους και μεγάλο πεδίο παρέμβασης το οποίο πρέπει να κάνουμε μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα, δηλαδή να παρέμβουμε στο πειθαρχικό δίκαιο ειδικά στο επίπεδο της υγείας.
Αυτό είναι μια πρώτη παρέμβαση. Και μια δεύτερη, που επίσης όμως είναι πολύ σημαντική, είναι να ενισχύσουμε την αποτελεσματικότητα του ελεγκτικού μηχανισμού βάζοντας τους δικούς μας ελεγκτικούς μηχανισμούς, το Σώμα Επιθεωρητών, αλλά ταυτόχρονα την ΥΠΕΔΥΦΚΑ να συνεργάζονται μεταξύ τους, να ανταλλάσσουν πληροφορίες, να εναρμονίζουν την πρακτική τους και τις διώξεις τις οποίες πρέπει να κάνουν.
Και περαιτέρω να διασυνδέσουμε αυτά τα ελεγκτικά σώματα με άλλα ελεγκτικά σώματα τα οποία ήδη υπάρχουν και τα οποία δεν ασχολούνται ειδικότερα με το χώρο της υγείας αλλά ασχολούνται, παραδείγματος χάριν, με το οικονομικό έγκλημα. Επομένως να διασυνδέσουμε τα σώματα τα δικά μας τα ελεγκτικά, του μηχανισμού της υγείας, μαζί παραδείγματος χάριν με το Σώμα Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος που μπορεί να ασχολείται με φορολογικά αδικήματα, ή με άλλα σώματα τα οποία ελέγχουν τις φορολογικές αρχές. Και επομένως αυτό να διαμορφώσει ένα πλέγμα σχέσεων πληροφόρησης και κοινής διαδικασίας δράσης που θα είναι πολύ πιο αποτελεσματικό αλλά και που η αποτελεσματικότητά του θα λειτουργεί αποτρεπτικά για όποιον σκέπτεται να κάνει κάτι τέτοιο.
Άρα ένα δεύτερο πεδίο δράσης είναι να επιτευχθεί αυτός ο συντονισμός. Αυτό ακούγεται εύκολο, στην πράξη όμως θέλει αρκετή δουλειά προκειμένου να γίνει και θέλει έτσι και αφοσίωση και προσπάθεια και να υπερβούμε ενδεχομένως κουλτούρες διοικητικές οι οποίες δεν επιτρέπουν αυτού του τύπου τη συνεργασία.
Άρα, λοιπόν, ένα δεύτερο πεδίο δράσης μαζί με την αναμόρφωση του πειθαρχικού δικαίου είναι αυτό.
Και τέλος, ένα τρίτο πεδίο δράσης είναι ότι κατά τη γνώμη μου θα πρέπει να αυξήσουμε την ευαισθησία του κοινού. Είναι πολύ σημαντικό οι πολίτες να συνεργαστούν στο συγκεκριμένο κομμάτι με τις Αρχές. Είναι πολύ σημαντικό να βγουν μπροστά και να μιλήσουν. Είναι πολύ σημαντικό να το κάνουν αυτό με υπεύθυνο, καθαρό και επώνυμο τρόπο. Και θα ενέτασσα σε αυτή τη συζήτηση, μάλλον σε αυτή την προσπάθεια που αφορά πια την κοινωνία, και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης για τέτοια ζητήματα πρέπει από τη μια μεριά να διαφυλάσσουν την ακεραιότητα σωμάτων ολόκληρων, όπως παραδείγματος χάριν του ιατρικού σώματος, να μην ενοχοποιούν συλλογικά όλο το ιατρικό σώμα αλλά να στοχεύουν, να καταδικάζουν και να ασκούν κριτική εκεί που πραγματικά υπάρχουν παραβιάσεις από τη μια, από την άλλη μεριά ενθαρρύνοντας τις υπεύθυνες καταγγελίες των πολιτών.
Για να το διευκολύνουμε αυτό εκείνο το οποίο σκεφτόμαστε είναι να δημιουργήσουμε έναν ειδικό ιστότοπο όπου θα μπορούν να έχουν πρόσβαση οι πολίτες για να καταθέσουν επώνυμα και υπεύθυνα τις καταγγελίες τους προκειμένου αυτές οι καταγγελίες να μπορούν να ελέγχονται.
Και μπορούν εκεί να διαφυλάξουν οι καταγγέλλοντες τουλάχιστον σε ένα πρώτο επίπεδο διερευνήσεως το να είναι σίγουροι ότι η καταγγελία τους θα φτάσει εκεί που πρέπει να φτάσει, θα τη χειριστούν οι κατάλληλοι άνθρωποι και θα τη χειριστούν και θα της δώσουν τη δέουσα προσοχή αλλά ταυτόχρονα με την υπευθυνότητα και την ευαισθησία που απαιτεί ο χειρισμός τέτοιων καταγγελιών.
Έχουμε, λοιπόν, μια σειρά από δράσεις που πρόκειται να ξεδιπλωθούν στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Θέλω και από αυτό το βήμα να πω, να ευχαριστήσω ιδιαιτέρως τον καθηγητή κ. Καμαρή και την ομάδα του για τη δουλειά που κάνουν στο Υπουργείο γιατί είναι η ομάδα που συγκρότησε αυτό το σχέδιο πάνω στο οποίο ουσιαστικά στηρίζονται οι παρατηρήσεις τις οποίες σας ανέφερα.
Και θέλω επίσης να ελπίζω ότι και η δική σας δουλειά, είμαι βέβαιος ότι η δική σας δουλειά μέσα στο επόμενο διήμερο θα είναι τόσο σημαντική και θα έχει τη δική της αξία ώστε να μπορέσει να αξιοποιηθεί από όλους εμάς που ενδιαφερόμαστε να ενισχύουμε την ακεραιότητα, τη διαφάνεια και την ευθύτητα στη σχέση μας με τους ασθενείς και με τους πολίτες.
Ευχαριστώ πάρα πολύ και καλή επιτυχία στις εργασίες σας”.
