Ομιλία της Υφυπουργού Υγείας Ζωής Ράπτη στο Θεματικό Συνέδριο της Παγκόσμιας Ψυχιατρικής Εταιρίας WPA 2022 για την Πρώιμη Παρέμβαση στην Ψύχωση,24.06.2022
24/06/2022
Χαίρομαι ιδιαίτερα που το Θεματικό Συνέδριο WPA 2022 για την Πρώιμη Παρέμβαση στην Ψύχωση, πραγματοποιείται εδώ στην Αθήνα. Είναι μια εξαιρετική ευκαιρία να συζητήσουμε αυτό το σημαντικό και επίκαιρο θέμα.
Επίσης, είμαι περήφανη που ο δικός μας Καθηγητής Δρ. Νίκος Στεφανής είναι Πρόεδρος του Συνεδρίου μαζί με τον αξιότιμο Ψυχίατρο και Καθηγητή, Δρ. Afzal Javed, ο οποίος είναι και Πρόεδρος της Παγκόσμιας Ψυχιατρικής Εταιρείας. Θα ήθελα να τους συγχαρώ και τους δύο για τη διοργάνωση του φετινού Συνεδρίου.
Είναι τιμή μου να απευθύνομαι σε επιστήμονες του βεληνεκούς σας. Η πανδημία ανέδειξε τη σημασία της ψυχικής υγείας ως βασικό πυλώνα της ολιστικής ευημερίας, καθώς και της δημόσιας υγείας.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει θέσει την ψυχική υγεία ως έναν από τους τέσσερις πυλώνες πολιτικής του για την περίοδο 2020-2025.
Όλοι είδαμε ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας ο γενικός πληθυσμός επηρεάστηκε ιδιαίτερα και, πράγματι, επειδή υπήρχε δυσκολία πρόσβασης στις Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας, αναδύθηκε η ανάγκη ανάπτυξης νέων, σύγχρονων υπηρεσιών στην Κοινότητα.
Μέσα από τη δημιουργία ψηφιακού χάρτη, διαπιστώσαμε ότι οι δομές και υπηρεσίες που έλειπαν κυρίως ήταν αυτές για την Πρόληψη, ειδικά για τα παιδιά και τους νέους μας. Είδαμε επίσης ότι, στο χώρο της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, δηλαδή τόσο στο Πρωτογενές Στάδιο της ενημέρωσης και της ευαισθητοποίησης του πληθυσμού, όσο και στο δευτερογενές Στάδιο της έγκαιρης Διάγνωσης, αλλά και στο τρίτο στάδιο της αποφυγής της υποτροπής, αυτές οι Υποδομές είναι ελάχιστες στον αριθμό και χρειάζονταν ενίσχυση.
Στη χώρα μας, με πρωτοβουλία του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, δημιουργήθηκε ειδικό χαρτοφυλάκιο του Υπουργείου Υγείας για την Ψυχική Υγεία και τις Εξαρτήσεις. Η δημιουργία του δε, τόνισε την ανάγκη ενίσχυσης των υπηρεσιών στην κοινότητα, καθώς και την ανάγκη οργάνωσής τους με τρόπο που να περιλαμβάνει νέες υπηρεσίες, τις οποίες χρειάζεται η χώρα.
Με την πολύτιμη βοήθεια του Δρ. Στεφανή, το 2020, νομοθετήσαμε τις Μονάδες Πρώιμης Παρέμβασης στην Ψύχωση, ένα καινοτόμο μοντέλο υποστήριξης των παιδιών μας στην κοινότητα. Οι Μονάδες αυτές θα λειτουργούν με τη χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης. Θα αναπτύξουμε 10 τέτοιες μονάδες στην Ελλάδα που θα βρίσκονται σε Αττική, Θεσσαλονίκη, Κρήτη, Θεσσαλία, Ιωάννινα και στα Δωδεκάνησα.
Όπως γνωρίζουμε, οι διαταραχές που εμφανίζονται συνήθως στην εφηβεία και τη νεαρή ενήλικη ζωή, μεταξύ 18 και 25 ετών, είναι η σχιζοφρένεια, η διπολική συναισθηματική διαταραχή και η ψύχωση από τη χρήση ουσιών, η οποία είναι η πιο συχνή.
Στη χώρα μας υπολογίζεται ότι, κάθε χρόνο, περίπου 3.000 Ελληνόπουλα βιώνουν το πρώτο τους ψυχωτικό επεισόδιο. Έχουμε, επίσης, δει ότι εντός πέντε ετών από το πρώτο ψυχωσικό επεισόδιο, το 80% των ασθενών θα υποτροπιάσουν είτε λόγω της πλημμελούς συμμόρφωσης με τη θεραπεία είτε των υψηλών επιπέδων στρες, των δυσλειτουργικών σχέσεων που πάρα πολλές φορές υπάρχουν μέσα στην οικογένεια, αλλά και της χρήσης ουσιών.
Για μένα, είναι ξεκάθαρη η μεγάλη ανάγκη για τη δημιουργία αυτών των δομών, γιατί η πρόληψη των ψυχωσικών διαταραχών στους εφήβους και τους νέους ενήλικες μας είναι η πρώτη πράξη μιας ορθής και ορθά λειτουργούμενης Υπηρεσίας Υγείας.
Επίσης, η ανάπτυξη ενός δικτύου υπηρεσιών έγκαιρης παρέμβασης θα οδηγήσει σε σημαντική μείωση της επιβάρυνσης και των άλλων υπηρεσιών ψυχικής υγείας, οι οποίες σήμερα επικεντρώνονται στη νοσηλεία και την επανένταξη, με αντίστοιχη τη μείωση του κόστους, το οποίο απαιτείται.
Δεν είναι, όμως, μόνο αυτές οι μονάδες που δημιουργήσαμε και θεσμοθετήσαμε το 2020 για τα παιδιά μας. Αναπτύσσουμε επίσης Κέντρα Ψυχολογικής Υποστήριξης (ΚΨΥ) για τους φοιτητές μας, τα οποία, και αυτά, πρόκειται να δημιουργηθούν με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Ευελπιστούμε ότι ένα από αυτά, το πρώτο, θα ξεκινήσει τη λειτουργία του μέσα στο έτος στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.
Παράλληλα, θα στηρίξουμε περαιτέρω τους ηλικιωμένους μας και τον γενικό πληθυσμό με την ενίσχυση των υφιστάμενων υπηρεσιών και την ανάπτυξη νέων. Έμφαση θα δοθεί στα Κέντρα Ημέρας, σε όλη τη χώρα. Θα δημιουργήσουμε περισσότερες Κινητές Μονάδες για την υποστήριξη των πολιτών μας σε απομακρυσμένες ορεινές και νησιωτικές περιοχές.
Όλοι καταλαβαίνουμε ότι όταν υπάρχει διασύνδεση με μια πανεπιστημιακή κλινική ή μια κλινική του ΕΣΥ με μια κινητή μονάδα, μπορούμε πιο εύκολα να αντιμετωπίσουμε τα ζητήματα που σχετίζονται με την ψυχική υγεία και να υποστηρίξουμε τους πολίτες. Θα δημιουργήσουμε επίσης στεγαστικές δομές βραχείας και μακράς φιλοξενίας, αλλά και εξειδικευμένες δομές για ειδικά ζητήματα που αφορούν στον αυτισμό και στην άνοια. Με έγκαιρη και πρώιμη παρέμβαση και έγκαιρη διάγνωση, οι παθήσεις αυτές μπορούν να αντιμετωπιστούν πολύ καλύτερα με αυξημένες πιθανότητες ένταξης στην κοινωνία για τους ασθενείς.
Επιπλέον, το Ταμείο Ανάκαμψης πρόκειται να χρηματοδοτήσει προγράμματα που αφορούν την αποκατάσταση από παράνομες και νόμιμες ουσίες όπως τα ναρκωτικά, ο καπνός και το αλκοόλ, που απασχολούν και πολλούς νέους, τώρα στη σύγχρονη εποχή, το Διαδίκτυο αλλά και ο τζόγος.
Η πανδημία μας δίδαξε ότι για να τα πετύχουμε όλα αυτά, πρέπει να οικοδομήσουμε ισχυρές συνέργειες και συνεργασίες σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. Οφείλουμε να υποστηρίξουμε την ανταλλαγή τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών μεταξύ των επιστημονικών μας κοινοτήτων και να αναπτύξουμε πολιτικές για να δημιουργήσουμε ισχυρά συστήματα υγειονομικής περίθαλψης.
Προς αυτή την κατεύθυνση, είχαμε τη χαρά το 2021, πριν από ένα χρόνο περίπου, μετά το τέλος του δεύτερου κύματος της πανδημίας, να καλωσορίσουμε τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και συγκεκριμένα 53 χώρες από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας Ευρώπης, για να συζητήσουν το θέμα της Ψυχικής Υγείας. Στη συνέχεια εκδώσαμε τη Διακήρυξη των Αθηνών, ένα πολύ σημαντικό έγγραφο για την Ψυχική Υγεία, στο οποίο διατρανώσαμε την πεποίθησή μας - και τα 53 κράτη μέλη, ότι η Ψυχική Υγεία είναι απαραίτητη για την υγεία και την ευημερία των πολιτών, και γι' αυτό οι υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας πρέπει να ενισχυθούν σε όλο τον κόσμο.
Με αυτό το όραμα, δημιουργούμε τώρα ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ψυχική Υγεία για την επόμενη δεκαετία, το οποίο είναι ευθυγραμμισμένο με τις αρχές της καθολικής κάλυψης της υγείας, της εστίασης στην πρόληψη και της έμφασης στην ευημερία του πληθυσμού, με εξειδικευμένη φροντίδα των ευάλωτων ομάδων. Ο Δρ Στεφανής είναι μέλος της Επιτροπής για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης και είμαι περήφανη που πρόσφερε τη σημαντική συμβολή του με την πρότασή του για την ανάπτυξη Μονάδων Πρώιμης Παρέμβασης στην Ψύχωση.
Το όραμά μας είναι να δημιουργήσουμε υψηλής ποιότητας, ανθρωποκεντρικές υπηρεσίες στην Κοινότητα με ίση πρόσβασης σε όλους, με μηδενική ανοχή σε κάθε είδους διάκριση.
Ώστε να μην αφήσουμε κανέναν μόνο του, κανέναν πίσω!
Ευχαριστώ πολύ
