Ψέματα

• Ο καπνός δεν βλάπτει

Ο καπνός περιέχει σχεδόν 7.000 χημικές ουσίες, πολλές από τις οποίες είναι τοξικές, αλλα και καρκινογόνες, οι ακριβείς επιδράσεις των οποίων είναι αντικείμενο μακροπρόθεσμου και συστηματικού ελέγχου κι ερευνών. Εδώ και περισσότερο από πέντε δεκαετίες έχει αποδειχθεί κι έχει γίνει πλήρως αποδεκτό επιστημονικά και ιατρικά ότι η χρήση του καπνού αποτελεί τον μεγαλύτερο παράγοντα κινδύνου που σχετίζεται ευθέως με την εμφάνιση των κυριότερων μορφών καρκίνου, ασθενειών του καρδιαγγειακού συστήματος, της αναπνευστικής λειτουργίας και μια πληθώρας άλλων νοσημάτων, που οδηγούν στο θάνατο. Η Διεθνής Ταξινόμηση των Νόσων (ICD) έχει κατατάξει την εξάρτηση από τη νικοτίνη του καπνού και τις ψυχικές διαταραχές και διαταραχές της συμπεριφοράς που επιφέρει, πέρα από παράγοντα κινδύνου, και αυτοτελώς ως ασθένεια.

• Ο καπνός μπορεί να έχει και οφέλη

Είναι αποδεδειγμένο επιστημονικά ότι η χρήση του καπνού και των συναφών με αυτόν προϊόντων δεν επιφέρει καμιά απολύτως ευεργετική επίδραση στην υγεία, τη φυσική, ψυχική ή πνευματική λειτουργία του οργανισμού ή το κοινωνικό status και συμπεριφορά. Αντιθέτως, πέρα των βλαβερών συνεπειών για την υγεία, η εξάρτηση από τη νικοτίνη δημιουργεί ισχυρότατο εθισμό με συνέπειες στη διαταραχή της ψυχικής ισορροπίας που κάνει ακόμα δυσκολότερη τη διακοπή της χρήσης, ενώ μειώνει τις αντοχές και τις φυσικές ικανότητες του ατόμου.

• Ορισμένα προϊόντα καπνού ή συναφή προϊόντα είναι ασφαλέστερες για την υγεία εναλλακτικές επιλογές από άλλα

Προϊόντα που προωθούνται στην αγορά ως ασφαλέστερες για την υγεία εναλλακτικές επιλογές έναντι των παραδοσιακών καπνικών προϊόντων, όπως είναι τα νέα προϊόντα καπνού (novel tobacco products) και τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι επικίνδυνα για την υγεία. Πέραν της νικοτίνης, η οποία είναι μια εξαιρετικά εθιστική και τοξική ουσία, περιέχουν (ακόμα και τα φυτικά προϊόντα για κάπνισμα) χημικές ουσίες κι εκλύουν εκπομπές μέσω των συστατικών τους, που είναι επικίνδυνες για την υγεία κι ελέγχονται σε μακροπρόθεσμο ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο ως προς τις ακριβείς και μακροχρόνιες επιδράσεις τους. Τόσο η Ευρωπαϊκή, όσο και η εθνική νομοθεσία απαγορεύει κάθε αναφορά επί των προϊόντων ως προς τη μειωμένη βλάβη από τη χρήση τους σε σχέση με άλλα. Επιπλέον, τα προϊόντα αυτά θεωρείται ευρέως ότι αποτελούν το κυριότερο μέσο μετάβασης στα παραδοσιακά καπνικά προϊόντα, ενώ πρόσφατες μελέτες σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχουν καταδείξει την άυξηση της χρήσης τους από νεαρές ηλικίες, αλλα και μη καπνιστές. Η μόνη επιστημονικά αποδεδειγμένη και ιατρικά αποδεκτή παγκοσμίως εναλλακτική επιλογή είναι η διακοπή της χρήσης.

• Η διακοπή της χρήσης των προϊόντων είναι εύκολη και μπορεί να γίνει ανά πάσα στιγμή

Η εξάρτηση από τη νικοτίνη είναι ισχυρότατη και δημιουργεί εθισμό, το μεγαλύτερο μάλιστα μετά την ηρωΐνη και την κοκαΐνη. Η διακοπή της χρήσης των προϊόντων καπνού και συναφών προϊόντων, αν και δεν αποκλείει την επιτυχία της ατομικής εξολοκλήρου προσπάθειας του χρήστη, επιτυγχάνεται αποτελεσματικότερα μέσω των κατάλληλων ιατρείων διακοπής καπνίσματος και των ιατρικά αποδεκτών μεθόδων και μέσων.

• Η διακοπή της χρήσης είναι δύσκολη. Επομένως η καλύτερη εναλλακτική επιλογή είναι η μείωση μόνο της χρήσης

Δεν υπαρχει κανένα απολύτως ασφαλές ως προς την υγεία κι επιστημονικά αποδεκτό όριο για την κατανάλωση των καπνικών και συναφών προϊόντων. Οι επικίνδυνοι για την υγεία παράγοντες υφίστανται ανεξάρτητα από το πόσο συστηματική είναι η χρήση τους ή τον αριθμό των μονάδων που καταναλώνονται. Ακόμα και η περιστασιακή χρήση έχει σημαντικές επιβλαβείς συνέπειες, ενώ μπορεί να οδηγήσει σε βαριές εξαρτητικές συμπεριφορές. Αντιθέτως, οι ευεργετικές επιδράσεις για την υγεία από τη διακοπή της χρήσης είναι φανερές από τις πρώτες κιόλας εβδομάδες ή μήνες.

• Η χρήση του καπνού και των συναφών προϊόντων βλάπτει μόνο το χρήστη. Οι συνέπειες της παθητικής χρήσης είναι υπερεκτιμημένες

Είναι πλέον εδώ και δεκαετίες ευρέως αποδεκτό και επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι, πέρα από τις πολύ σημαντικές αρνητικές επιδράσεις στην υγεία του χρήστη (πρωτογενής χρήση), η χρήση των προϊόντων καπνού και των συναφών προϊόντων, ιδίως των καπνιζόμενων έχει επιβλαβείς επιδράσεις τόσο στην υγεία των μη χρηστών (δευτερογενής χρήση), αλλά και στο περιβάλλον (τριτογενής χρήση). Έχει τεκμηριωθεί ιατρικά οτι η χρήση προϊόντων καπνού από εγκύους επιδρά αρνητικά στην ανάπτυξη και την υγεία του εμβρύου, ενώ η αλόγιστη και χωρίς όρους χρήση των προϊόντων καπνού και συναφών προϊόντων είναι επικίνδυνη για την υγεία των παιδιών, λαμβανομένων υπόψη μεταξύ άλλων της εξαιρετικά μιμητικής συμπεριφοράς των παιδιών και των νέων και τη μακροχρόνια έκθεση των μελλοντικών γενεών. Η κατανάλωση του καπνού και των συναφών με αυτόν προϊόντων έχει αρνητικές επιδράσεις στο ατομικό και οικογενειακό εισόδημα, στο οικογενειακό,κοινωνικό και εργασιακό περίγυρο, εμποδίζει την οικονομική ανάπτυξη και αυξάνει το κόστος της φροντίδας για τη δημόσια υγεία.